"Өнеркәсіпті Дамыту Қоры" АҚ (бұдан әрі – Қор) "Қаржы лизингі туралы" ҚР Заңының талаптары шеңберінде лизингке берілген мүліктің меншік иесі болып табылады, оның талаптарына сәйкес лизинг алушылардың міндеттемелеріне мүліктің сақталуы бойынша Қордың тәуекелдерін барынша азайту мақсатында Қордың сақтандыру саясатына сәйкес лизинг нысаналарын сақтандыруды жүзеге асыру туралы шартты қамтиды.
Сақтандыру арқылы қорғау сапасын арттыру үшін қор 2021 жылғы наурызда сақтандыру компанияларының пулымен ынтымақтастық туралы шарт жасасты. Пул 2021 жылғы қаңтарда құрылды, құрамында бес ірі сақтандыру компаниясы (нарықтың 25%), бірыңғай шарттарда және бірыңғай тарифтер бойынша сақтандыруды жүзеге асыруға келісетін сақтандырушылардың ерікті бірлестігін білдіреді.
Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын дамытуды реттеу агенттігінің 2021 жылғы 8 ақпандағы №03-3-13/23/ЗТ-Г-134 хатына сәйкес Пулмен ынтымақтастық сақтандыру қызметі туралы заңнаманың талаптарын бұзбайтынын атап өту қажет.
Пулды құру мақсаты Қор клиенттеріне Халықаралық Қайта сақтандырумен қорғалған төлемдерді жүзеге асыру бойынша ортақ жауапкершілікпен лизинг заттарын сенімді сақтандыру мүмкіндігін беру қажеттілігі болып табылады.
Лизинг алушылармен жасалатын қаржы лизингі шарттары, Пулмен ынтымақтастық туралы шарт Қордың клиенттерін тек пулға қатысушылардан сақтандыру қызметтерін сатып алуға мәжбүрлеуге бағытталған қандай да бір талаптар жоқ.
Қордың клиенті пулға кірмейтін сақтандырушыны, ол Қордың талаптарына және тиісті сақтандыру өтеліміне сәйкес келген жағдайда, өз бетінше таңдай алады және құқылы.
Жоғарыда көрсетілген шарттар Қордың интернет-ресурсында және пулға қатысушылардың сайттарында орналастырылған сақтандыру шарттары үшін үлгілік талаптарды және сақтандыруға қолданылатын төмен тарифтерді қамтиды.
Типтік шарттар мен тарифтерге ашық қолжетімділік басқа сақтандырушылардың сақтандыру өтелімінде кемсітушілік шарттарының болуын болдырмауға мүмкіндік береді және сақтандыру шарттарының ашықтығын қамтамасыз етеді.
Біздің ойымызша, тәуекелдерді әртараптандыру және бөлу, сондай-ақ сақтандырушылардың капиталдарын біріктіру ұсынылатын сақтандыру қызметінің нақты қосымша кепілі болып табылады.
Пулға қатысушылардың қандай да бірі сақтандыру төлемінің өз бөлігін жүргізбеген жағдайларда-басқа қатысушылар ол үшін төлемді жүзеге асырады, содан кейін өзара есеп айырысуды жүргізеді.
Сақтанушы пулға қатысушылардың кез келгенін өзінің сақтандырушысы ретінде таңдай алады, ол өз серіктестері арасында қабылданған тәуекелді бөледі.
Осыған байланысты сақтандыру құралы ретінде пулдың болуын қамтамасыз етеді деп ойлаймыз:
1) сақтандыру операцияларының ашықтығы;
2) тәуекелдерді бірнеше сақтандыру ұйымдары арасында бөлу есебінен сапасыз сақтандыру тәуекелдерін азайтуға ықпал етеді;
3) төмен бәсекелестік тарифтер есебінен Қор клиенттерінің сақтандыруға шығыстарын төмендету.
Халықаралық сақтандыру нарығында пулдар жалпы танылған практика болып табылады және тіпті мемлекеттік деңгейде де құрылады (мысалы, АҚШ-та, Еуроодақта, Жапонияда және т.б. апатты тәуекелдерді сақтандыру пулдары, ауа райы тәуекелдерін сақтандыру пулдары, "Жасыл экономика" және т. б.).
Өтініші бойынша Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті дамыту және қорғау агенттігі Қордың атына хабарлама шығарған "Евразия "Сақтандыру компаниясы" АҚ-ның коммерциялық мүдделеріне келетін болсақ, Қордың ірі мүліктік объектілері бойынша сақтандыру портфеліндегі оның үлесі 2021 жылдың басында Қордың ірі мүліктік объектілері бойынша сақтандыру портфеліндегі оның үлесінің 2021 жылдың басынан 56% - дан астам сақтандырудың жалпы көлемін.
Бұл ретте, 2022 жылғы наурыздағы жағдай бойынша Қордың сақтандыру портфеліндегі "Евразия "сақтандыру компаниясы" АҚ үлесі 29,2% - ды, пулға кіретін компаниялардың үлесі - 32,5%, өзге де (6 Компания) - 38,3%құрады.
